Wandelrondje Wijhe
- Wandelen
- 6,1 km
- 1:32
Het wandelrondje Wijhe is de ideale wandelroute voor een combinatie van natuur, cultuur en de gezellige winkels in het centrum van Wijhe. Onderweg kom je langs diverse gemeentelijke monumenten, waar bordjes met QR-codes staan. Scan de code en lees meer over de historie van het betreffende gebouw.
Startpunt
Start bij de TOP aan de Veerweg in Wijhe, de Loswal. Volg hier de blauwe route van het Wandelnetwerk. Vanaf de Loswal wandel je naar het pittoreske centrum van Wijhe, bewonder de Nicolaaskerk en de vele andere monumenten in Wijhe. Wandel door de gezellige winkelstraat en rust even uit bij één van de gezellige horeca gelegenheden in het dorp. De route voert vervolgens langs landgoed de Gelder en langs de Wijhese molen weer terug naar de Loswal aan de IJssel.
Colofon
Deze route is tot stand gekomen i.s.m. de winkeliersvereniging Wijhe. Meer informatie www.hierstroomtdeijssel.nl.
-
Loswal Wijhe
De Loswal Wijhe
Naast een fantastisch uitzicht over het rivierenlandschap, vindt u hier ook verschillende recreatieve voorzieningen, waaronder 20 camperplaatsen en een passantenhaven. De loswal Wijhe is gelegen nabij de veerpont van Wijhe-Heerde v.v. en op korte (loop)afstand van het gastvrije centrum.
De Loswal (of Houtwal) kende in de vorige eeuwen veel activiteiten. Er stond een loods die werd gebruikt voor opslag van goederen die per nachtboot vervoerd werden naar en van Amsterdam. De boot vanuit Deventer vervoerde alle mogelijke producten die in Wijhe vervaardigd werden, bestemd voor England.
-
Wandelknooppunt E11
-
Veerpont Wijhe-Vorchten
Veerpont Wijhe-Vorchten
Toen er in 1370 een doorlopende dijk werd aangelegd langs de IJssel, kon er een vaste overzetplaats komen. In 1379 wordt voor het eerst melding gemaakt van een veer tussen Heerde en Wijhe. De route Zwolle-Deventer werd steeds belangrijker en Wijhe werd een belangrijke pleisterplaats op deze route.
Het Wijhese veer werd op 10 mei aan het begin van WOII tot zinken gebracht. Toen het veer, na de capitulatie, werd gelicht, bleek hij zwaar beschadigd. Totdat de pont was gerepareerd zette men over op een vlot van tonnen. Bij het vertrek van de Duitsers in 1945 vernielden zij de pont grondig.
-
Wandelknooppunt E16
-
Kerkstraat 1, Wijhe
Kerkstraat 1, Wijhe
In 1866 kocht het gemeentebestuur op deze plek de woning van de weduwe Bredewold en richtte het in als gemeentekantoor. In 1912 besloot men dit pand af te breken en er een nieuw gemeentehuis te bouwen dat in 1913 in gebruik werd genomen.
In de voormalige raadszaal is nog een schouw aanwezig met daarop de originele beschildering van het Wijhese motto: "Wij IJverig Helpen Elkander". Net als de gevel van het verenigingsgebouw hier tegenover is ook de gevel van dit gebouw beeldbepalend voor het dorpscentrum.
In de top van de trapgevel is het gemeentewapen aangebracht. In de bovenlichten van de deur vind je in glas-in-lood de wapens van de provincie Overijssel en van de voormalige gemeente Wijhe.
-
Wandelknooppunt E17
-
Nicolaaskerk Wijhe
Nicolaaskerk Wijhe
Toren + kerk behoren tot de oudste gebouwen in het dorp. De oudste delen van de toren komen uit eind 13e, begin 14e eeuw. De muren zijn massief, dit duidt op een romaanse bouwstijl. De oudste delen van de kerk zijn van een in ca. 1200 gebouwde tufstenen zaalkerk ter grootte van de huidige middenbeuk
Boven de gewelven ins de aansluiting tussen deze oude kerk en de toren nog te zien. Tussen 1200 en 1500 zijn er verschillende uitbreidingen en verbouwingen geweest. De oorspronkelijke katholieke kerk kwam in de 17e eeuw in handen van de protestanten. De patroonheilige van de kerk is St. Nicolaas.
-
Luisterplek 501, hotel Veerman
De oorlogsjaren Hotel Veerman
Januari 1944 - Uit het dagboek van een hotelmedewerkster.
“Sinds de oorlog is uitgebroken hangt er soms een gespannen sfeer in het hotel. Het is een komen en gaan van allerlei groepen: mensen uit de buurt, handelaren, NSB’ers en Duitse officieren… Maar óók verzetslieden en Joodse onderduikers…
Hotel Veerman in Wijhe is altijd een drukbezocht hotel geweest, maar sinds de overname door het Amsterdamse echtpaar Peet-van Ommen gaan de zaken helemaal voorspoedig. Elke avond is er wel wat te doen voor de plaatselijke verenigingen. Er wordt biljart gespeeld, gymnastiek- en dansles gegeven
en op de wekelijkse sociëteit is het altijd een drukte van belang. Kortom: er is altijd wat te beleven en ik werk er dan ook al jaren met veel plezier. Overdag verzorg ik de kamers van de gasten en ’s avonds help ik een handje in het restaurant. Maar sinds het begin van de oorlog zijn er een aantal
dingen veranderd. Op de sociëteit wordt tegenwoordig druk gespeculeerd over het verloop van de oorlog. Daarnaast worden er ook illegale bladen gelezen en komt de Koninklijke familie vaak ter sprake. Af en toe hebben we bezoek van Duitse officieren en er komen regelmatig lokale NSB’ers over de vloer.
En dat zorgt weleens voor spanningen en ongeregeldheden. Er zijn namelijk ook vele verzetslieden die het hotel weten te vinden. Zo gaat het gerucht dat de verzetsmannen Jan Dalemans en kapitein Walta vanuit dit hotel voedseltransporten verzorgen naar Amsterdamse bejaardentehuizen. De twee kennen
elkaar uit hun diensttijd en troffen elkaar hier in 1942 in de sociëteit. Dalemans werkt al langer voor de Amsterdamse illegaliteit; hij zorgt onder andere voor Joodse onderduikadressen, bezorgt bonkaarten en illegale kranten. De extra voorraden voedsel worden eerst door Kapitein Walta in de
omgeving van Wijhe ingezameld, daarna bezorgt Dalemans ze met de auto in Amsterdam. Een gevaarlijke onderneming… en dat allemaal vanuit ‘ons’ hotel. Dalemans is trouwens voor de duvel niet bang, want ik zag hem laatst in het restaurant een ontspannen praatje maken met een Duitse officier.
En dat terwijl hij een uur later weer een paar Joodse onderduikers door de gangen van het hotel naar de zolder loodste! Ik moet er niet aan denken wat er had kunnen gebeuren als hij betrapt was… Als je het mij vraagt kan dit allemaal niet lang goed gaan. Ik hoop dat het waar is wat ze zeggen en dat
de bevrijding nu snel dichterbij komt. Dan hoeven we niet meer zo stiekem te doen en continu over onze schouder te kijken. Dan wordt de sfeer in het hotel gewoon weer zoals vroeger…”
-
Langstraat 29
Langstraat 29, Wijhe
Dit gebouw uit 1917 was oorspronkelijk het catechisatielokaal en werd ook wel Hervormd Jeugdgebouw genoemd. Na een aantal verbouwingen is een ontmoetingscentrum ontstaan waarin zowel kerkelijke als niet-kerkelijke activiteiten plaatsvinden.
De naam 't Langhuus is afgeleid van het historische begrip Langhuis. In veel landen werd hiermee een langgerekt gebouw bedoeld waarin alle activiteiten onder één dak plaatsvonden. Bij de laatste verbouwing is de voorgeven, met zijn neo-renaissancistische invloeden, intact gebleven.
-
Wijhezicht
Wijhezicht
Al in 1675 is hier sprake van een huis genaamd Galgenbelt of Den Belt. In 1750 door de toenmalige eigenaar omgedoopt tot Wijhezicht. In 1768 werd het verkocht aan de 'Heer van de Gelder junior', Frederik Gijsbert van Dedem. De familie van Dedem woonde niet zelf in het huis maar verhuurde het.
De bekendste huurder was Anna Maria Moens. Naast dichten en schrijven hield zij zich bezig met het geven van goed onderwijs en had zij er een kostschool voor jongens en meisjes van 1801-1817. Na 1900 werd het weiland voor het huis (nu van Dedemplein) geregeld ter beschikking gesteld voor evenementen
-
Oorlogsmonument Wijhe
Oorlogsmonument Wijhe
Gevallen voor het vaderland, in of afkomstig uit Olst-Wijhe of waar ook ter wereld, of gevallen in den vreemde voor de bevrijding van de nazi's. Of vermoord door willekeur van de nazi's.
-
Het Slot, Wijhe
Het Slot, Wijhe
Op de plekwaar nu het Weijtendaal staat, stond een statig huis; bekend onder de naam Het Slot. Volgens overlevering stond in dit gebied in de middeleeuwen een heus slot, waar de adellijke familie Van Wijhe heeft gewoond. In 1865 werd op deze plek een huis gebouwd dat ook weer het Slot werd genoemd.
De gedenksteen aan dit gebouw is ingemetseld aan de binnenkant van de hoofdingang van het Weijtendaal. De laatste bewoner van Het Slot was de familie Kattenwinkel. Na het overlijden van de twee zonen heeft hun huishoudster nog jaren in het pand gewoond tot het in 1969 werd afgebroken.
-
Basjkieren monument Wijhe
Generaal Von Benckendorff
Dit monument markeert de plek waar in november 1813 de Basjkieren hun kampement opsloegen. Zij waren geoefende pontonniers en bij Veessen hebben zij een schipbrug over de IJssel gelegd. Dit bivak was hun uitvalsbasis en daarna doorvoercentrum, tot eind januari 1814 de schipbrug onbruikbaar werd.
In opdracht van Tsaar Alexander I heeft Generaal Alexander von Benckendorff een essentiële bijdrage geleverd aan de vorming van de huidige monarchie door opdracht te geven voor de bouw van de schipbrug. Tevens had hij de leiding over de geallieerde troepen die Amsterdam bevrijd hebben.
Kunstenaar Alexander Taratynov vervaardigde een artistieke impressie van generaal Alexander von Benckendorff. De ruimtelijke structuur rond het beeld verwijst naar een officierstent in het kampement van de Basjkieren
-
De Franse School
De Franse School
Een Franse school is een instituut waarin kinderen uit de gegoede stand onderwijs kregen, o.a. in het Frans. De school is in 1862 opgericht. De eerste steen is gelegd door Jacob van Nahuys, de 5-jarige zoon van de toenmalige burgemeester, opvolger van Gilles Schouten.
Het werd gebruikt als opvanglocatie voor Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
-
Stationsweg 18, Wijhe
Stationsweg 18, Wijhe
De Notedop is het kleinste huisje van Wijhe. In 1869 bouwde A.W.C. Keijser het aan zijn huis en vestigde daar het hulppostkantoor. Nadat in 1875 het postkantoor aan de Langstraat in gebruik was genomen, verbouwde Keijser dit huisje tot woning.
Als je de W. de Zwijgerlaan volgt, zie je links twee oude beukenbomen. Dit was het centrum van de oude begraafplaats met het grafmonument van de adellijke familie Van Knobelsdorff van het landgoed De Gelder en het Nijenhuis. Bij het ruimen van de begraafplaats is het graf naar Heino verplaatst.
-
De Stationsweg, Wijhe
Stationsweg, Wijhe
Tijdens en na de aanleg van het spoor rond 1865 is de Stationsweg tot ontwikkeling gekomen. Er werden aan het eind van de 19e eeuw villa's en mooie herenhuizen gebouwd waarvan er nu een aantal op de gemeentelijke monumentenlijst staan.
-
Wandelknooppunt E14
-
Kanonnen Landgoed De Gelder
Kanonnen Landgoed De Gelder
Als luitenant-generaal kreeg Coenraad Willem baron van Dedem twee kanonnen cadeau, vanwege zijn verdiensten in 1709 tijdens de slag bij Malplaquet, bij de Frans-Belgische grens, één van de belangrijkste veldslagen tijdens de Spaanse Successieoorlog.
Zijn kleinzoon Frederick Gijsbert baron van Dedem stelde deze kanonnen in 1785 ter beschikking aan het Vrijkorps te Deventer om zich te bewapenen tijdens het verbond tussen de Republiek en Frankrijk.
De kanonnen werden echter geroofd en de familie kreeg van de koning van Pruisen als schadevergoeding twee andere kanonnen, gegoten in 1787 en 1788. Dit zijn de kanonnen die nu nog steeds op het voorplein op De Gelder staan.
-
Landgoed de Gelder
Landgoed De Gelder
Landgoed de Gelder begon als een voornaam huis en transformeerde na een aantal verbouwingen tot een havezate, die werd afgebroken in 1913. Het landgoed van ruim 200 hectare is wel bewaard gebleven. De structuur van het landgoed is zo goed als bewaard gebleven met de lanen, grachten en wandelpaden.
-
Wandelknooppunt E15
-
Wijhese Molen, Molenbelt 5
Wijhese Molen, Molenbelt 5
De Wijhese Molen uit 1703 is een achtkantige houten stellingmolen op een gemetselde voet. Daarvoor heeft op deze plek een andere molen gestaan. In 1977 is de molen overgedragen aan de stichting 'De Wijhese Molen'. in 1979 is de molen grondig gerestaureerd. Vrijwilligers houden de molen draaiende.
-
Langstraat 80, Wijhe
Langstraat 80, Wijhe
Een klein pand met een groot oppervlak. Gebouwd in 1923 als winkel, werkplaats en woonhuis door rijwielhandelaar L.M. van Oene. Let op het metselwerk boven de deur, een zogeheten 'getrapte romp'. De geveltop heeft decoratief metselwerk. Het pand heeft steeds een combinatie van wonen en werken gehad
-
Langstraat 77-79, Wijhe
Langstraat 77-79 Wijhe
Dit is één van de oudste woonhuizen in de kern van Wijhe. De muurankers geven het jaartal 1768 aan. Het huis had een 'overtuin', een siertuin aan de overkant van de straat. Naast en achter het huis stond rond 1900 de vlees- en zeepfabriek van Egbert Nijland met een hoge stenen fabrieksschoorsteen.
Op de schoorsteen stonden de woorden: "Bij de gratie Gods", van veraf te lezen. In 1921 heeft Gerrit Hunink de fabrieken van Nijland overgenomen en de vleeswarenfabriek verder uitgebreid. Het complex is later overgenomen door Homburg. In 1984 werden fabriek en pijp gesloopt.
Dit huis was de directeurswoning van de fabriek en wordt nog steeds particulier bewoond. Op de plaats van de fabriek zijn nu woningen gebouwd, 'De Huninkhof'.
-
Langstraat 58-60-62
Langstraat 58-60-62, Wijhe
De drie panden op de hoek van de Langstraat en de Kerkstraat hebben een lange geschiedenis. Door archeologisch onderzoek heeft men sporen van bewoning uit de 14e eeuw gevonden. In 2018 zijn de twee gevels op nummer 58 en 60 in oude staat opgetrokken, de gevel van nr. 62 is nog origineel.
De drie panden hebben in de loop van de tijd dienst gedaan als brood- en koekenbakkerij, kruidenierswinkel, wagenmakerij, schoenmakerij, kleermakerij, winkel in ijzerwaren, agentschap Van Gend en Loos, wijnhandel, slijterij, sigarenfabriekje, fietsenzaak, handwerkwinkel en tandartspraktijk.
-
Wandelknooppunt E13
-
Langstraat 48-50, Wijhe
Langstraat 48-50 Wijhe
Het bouwjaar van de voormalige dorpswaag is af te lezen op de sluitsteen boven de oorspronkelijke deuren. Dit is de plek waar vlees, graan en andere landbouwproducten officieel werden gewogen. De waagmeester verstrekte een waagbriefje met daarop het gewicht van het product.
De laatste waagmeester was Gerrit Jan Ilbrink, hij had zelf een kruidenierswinkel naast de waag. Beide panden vormen één geheel en hebben nu een woonfunctie.
-
Historische Vereniging Wijhe
Expositieruimte en winkel
In het pand aan de Langstraat 52 bevindt zich het documentatiecentrum en expositielokaal van de Historische Vereniging Wijhe. Tevens een leuk winkeltje met originele cadeaus uit Wijhe en omgeving. Geopend di t/m vr 10-12 uur en 14-16 uur, zat 10-16 uur.
-
Langstraat 45, Wijhe
Langstraat 45, Wijhe
Dit woonhuis is in 1900 gebouwd in opdracht van G.J. Wagteveld en is lange tijd door deze familie bewoond geweest. De winkelfunctie dateert uit 1983. Het heeft invloeden van de Jugendstil en Neorenaissance. Jugendstil zien we in de handbeschilderde tegels op de gevel en in het portiek.
Neorenaissance zien we aan de horizontale lijnen van de speklagen (de witte horizontale banden in het metselwerk) en het frontons (driehoeken) boven het portiek en de dakkapel.
-
Kerkstraat 32, Wijhe
Kerkstraat 32, Wijhe
Dit imposante pand is ca. 1880 gebouwd als woonhuis en vleeswarenfabriek in opdracht van de familie Maas. Achter het pand hebben nog een koetshuis, een rokerij en een smederij gestaan. Na het beëindigen van de vleesbewerking is het pand als winkel en woonhuis in gebruik geweest.
Na 1981 was hier de Historische Vereniging met haar collectie gevestigd. Lange tijd werd het de Oudheidkamer genoemd en de laatste vijf jaar heette het het Wijhes Museum. Sinds 2021 zijn in dit pand 6 appartementen gevestigd.
-
Wandelknooppunt E10