Salland geeft rust: voor mensen én vogels

De herfstzon schijnt door de doorkijkgaten van het observatiehutje aan de rand van de IJsseldijk. Zodra hij zit pakt hij de verrekijker. “Kijk, daar zit een grote zilverreiger.” De IJssel staat laag, de rivier heeft zich door de droogte van de afgelopen zomer teruggetrokken. Het illustreert de dynamiek van het gebied ten voeten uit. “Door de wisselende waterstanden zie je andere vogels dan wanneer je puur water of grasland hebt.” Dat je hier iets ziet is een zekerheidje. “Wintertalingen, grote zilverreigers. Je hebt hier tegenwoordig ook lepelaars en er zijn talloze aalscholvers. En als je niet zo’n strenge winter hebt zie je hier vaak een ijsvogel.” Wil wijst naar de stokken in de grond. Die staan hier, maar ook bij de observatiehut in de Duursche Waarden. Om de ijsvogels te lokken. “Op welke plek in Nederland kun je nou een ijsvogel zien op 5 meter afstand?”

In alle rust

Met de observatiehutten kan iedereen nog meer genieten van de natuur. Ze zijn zo aangelegd dat de vogels de mensen niet zien en dus in alle rust blijven kunnen foerageren. Dat juicht Wil alleen maar toe. Als boswachter bij Staatsbosbeheer zag hij het natuurbeheer in ruim veertig jaar veranderen. Verbeteren, vooral. Ook in Salland. Gebieden werden niet meer helemaal afgesloten, maar op minder kwetsbare plekken juist opengesteld. Zodat mens én dier kunnen genieten van alle rust en pracht die het Sallandse landschap te bieden heeft. “Voorzieningen als wandelpaden en kijkschermen hebben veel succes.” Hoe dat komt, dat er in Salland zo veel te zien is? De IJssel als mooiste rivier natuurlijk, zegt Wil. De vogels vinden het hier fijn om drie redenen: rust, water en voedsel. “Vooral de rust”, zegt Wil. En dat komt weer doordat de terreinen niet compleet zijn afgesloten. “Door verruiging van de vegetatie is de toegang beperkt. Dat mes snijdt aan twee kanten: de vogels vinden hun rust en mensen kunnen daarvan genieten.”

Nachtdieren

Het zijn niet alleen de vogels die daarop afkomen. Als je je best doet, kun je hier ook bevers en vossen zien. “Dit zijn voornamelijk nachtdieren, dus dan moet je heel vroeg zijn. Als je heel veel geluk hebt, kun je hier ook een otter zien. Maar die kans is miniem, eigenlijk verwaarloosbaar. Je vindt hier vooral sporen van otters, prenten en uitwerpselen.” Het is niet alleen de IJssel waar je kunt genieten van de natuur. “Het grote voordeel van Salland is dat je de rivier hebt, maar ook de Sallandse Heuvelrug. Daar kun je bijvoorbeeld nog een korhoen zien. Dat is iets unieks, dat is de enige plek in Nederland waar ze nog broeden.” Ook zijn de aantallen van bepaalde vogelsoorten weer toegenomen. Dankzij het beheer, zegt Wil. De nachtzwaluw bijvoorbeeld en de veldleeuweriken. En ga vooral ook eens kijken in de weidevogelgebieden, tipt hij. “Bij Liederholthuis bijvoorbeeld, en bij Windesheim kun je tureluurs en grutto’s zien. Dat is ook een van de weinige gebieden in Salland waar ze nog te zien zijn.”

Grutto

Hoe mooi het nu ook is, er zijn ook zorgen. Over de grutto’s bijvoorbeeld. Dat is al jaren een probleem. “Die hebben insecten en wormen nodig en die zijn hier te weinig. Dat komt door de manier waarop we met het boerenland omgaan. De insecten zijn hard nodig om jongen te voeden, ze moeten in de buurt zijn. Als de jongen moeten gaan zoeken, gaat het mis.” Het effect daarvan is duidelijk te merken. Niet alleen in Salland, maar in heel Nederland. Wandelend naar de parkeerplaats vertelt Wil over de liefde die hij heeft voor de IJssel. Zijn ogen fonkelen en hij vertelt vol passie dat het er elke week weer anders is. “Het landschap, maar ook het licht. Ik stel me de IJssel in de winter voor, als de zon net ondergaat. De lucht is oranjerood en er vliegt een zwerm grote zilverreigers boven me. Er is niets mooier dan dat.”

Hier vind je observatiehutten in Salland

Hengforderwaarden: vogelkijkhut

Duursche Waarden: uitkijktoren en een vogelkijkhut

Tichelgaten (Windesheim): twee vogelkijkhutten

Welsum - Katerstede: kijkscherm

Infocentrum Den Nul

Omdat er bij de IJssel zo veel te beleven valt, hebben Nullenaren het infocentrum Den Nul opgericht: een horecagelegenheid waar je de IJssel kunt beleven. Naast een restaurant (waar je overigens ook gewoon voor een kop koffie terechtkunt), is er van alles te zien, te lezen en te beleven over de IJssel. Entree is gratis.

Rijksstraatweg 109, Den Nul tel (0570) 745040